Elisabetta Foradori heeft een haast mythische status in de wijnwereld. Veel doorgewinterde wijnlovers zweren bij de delicate wijnen van de grande dame, die zich sinds de jaren ’80 hard maakt voor de teroldego, een inheemse druif uit Trentino – Alto Adige. Tijd om op onderzoek te gaan en ons ook te laten betoveren door dit noord Italiaanse wijnhuis. Bij het maken van de afspraak horen we dat frontvrouw Elisabetta Foradori geen wijn meer maakt sinds 2012 (minor detail). Wie dan wel? Zoon Theo Zierock vertelt het ons.
**Wijnnerd alert: pas op, dit is een wijn-inhoudelijk artikel**
We zijn in de provincie Trentino in Mezolombardo, een dorp dat net aan Alto Adige grenst in het prachtige Dolomieten gebergte. Dit traditionele oord ademt Oostenrijkse allure en lijkt verre van Italiaans. De taal, het eten, de mentaliteit, de bouwstijl, name it. Italianen zijn gek op hun wijnen uit Trentino – Alto Adige vanwege de frisse en elegante stijl. De meeste wijnen verlaten het land daarom niet. De gemiddelde prijs van wijn ligt hier hoog, maar wie de onbegaanbare wijngaarden ziet liggen op de steile hellingen, begrijpt al gauw hoe arbeidsintensief het maken van wijn hier is. Twee weken voor de oogst bezoeken we Foradori. Zonen Theo en Emilio hebben een volle agenda, maar verwelkomen ons met enthousiasme. Foradori is een family business gebleven. Zus Myrtha zien we ook rondlopen op het wijngoed met de zelf-verbouwde groenten onder de arm. In een brandende wijngaard leggen we Theo het vuur aan de schenen.
Jong geleerd is oud gedaan
Knappe kerel die Theo. Hij heeft flair, kent zijn roots maar al te goed en heeft het hart op de tong. Hij is overduidelijk een Italiaan en geen Oostenrijker. Stop een kwartje in een Italiaan en ze praten gerust een uur gepassioneerd over de ambacht van het wijn maken. Zo ook Theo. Een kroniek over het wijnhuis en de teroldego druif volgt, terwijl we elk beetje schaduw benutten om niet te verbranden in de wijngaard. Theo vertelt over de geschiedenis van het huis. In 1984 overlijdt zijn opa, de vader van Elisabetta, op jonge leeftijd. Elisabetta zat nog op de middelbare school en was enig kind. Haar moeder had weinig feeling met de wijn. Theo: “Op haar negentiende heeft ze mijn oma vriendelijk verzocht om de business te verlaten. Zo kon oma al op haar veertigste met pensioen.” De ambitieuze Elisabetta begon naast haar werkzaamheden in de wijngaard ook aan een studie filosofie.
Liefde voor vergeten teroldego
In totaal had Elisabetta zo’n 9 hectare grond tot haar beschikking. Toen ze aantrad ging 6 hectare tegen de grond en beplantte ze het land van genetisch materiaal uit de oude wijngaarden. Dapper, want Teroldego was een vergeten druif die in geen enkel woordenboek terug te vinden was. Andere producenten uit de buurt haalden deze stokken juist uit de grond om bekende internationale rassen zoals chardonnay en merlot aan te planten. Elisabetta was eigenwijs en legde zich helemaal toe op inheemse druivenrassen. Haar vader deed al een voorzetje want ook hij was de teroldego druif niet vergeten. Hij verkocht deze wijn aan gepensioneerde Duitse toeristen die na de Eerste Wereldoorlog het stadje passeerden na een vakantie in Rimini. De Duitsers kenden deze wijn nog goed omdat Alto Adige voor de oorlog de hoofdleverancier was voor Duitsland, Oostenrijk en Hongarije van rode wijn. De familie heeft nog een paar flessen teroldego uit de jaren ’50 liggen.
Theo: “Fuck die merlot en chardonnay van regio’s waar ze niet thuis horen”
Theo: “Het is mooi om te zien wat de teroldego kan, zelfs na zoveel jaar ontwikkelt de wijn zich nog steeds.” Theo begrijpt de keuze van zijn moeder om zich toe te leggen op teroldego volkomen: “Ik ben van een andere generatie maar fuck die merlot en chardonnay van regio’s waar deze druiven niet thuishoren. Tegenwoordig wordt de kwaliteit beter maar nog steeds denk ik; waarom zou je druiven planten om met de smaak van Bourgogne wijnen te concurreren? Het is een verloren race.”
Picture perfect
De investering was groot. Elisabetta verlaagde de plantdichtheid om de smaakconcentratie van de druiven te verhogen. Ze leverde hiermee behoorlijk in op de opbrengst. Theo: “Ze had in het begin geen geld, mensen – waaronder mijn oma – dachten dat ze gek was geworden en speculeerden over wie de wijngaard zou opkopen. Maar het heeft gewerkt. De Granato gemaakt van 100% teroldego is onze fameuze wijn die geboren is op de twintigste verjaardag van mijn moeder. Ze kreeg toen twintig barriques kado van mijn vader.” Een barrique voor elk levensjaar, de druiven gingen in het vat.
Theo: “Het moet om de wijn gaan en niet om gender.”
Om de teroldego druif te doorgronden leerde Elisabetta luisteren naar het land. Na eigen zeggen kwam de bezieling in de wijnen pas rond de jaren ’90. Het was een proces van jaren toewijding voordat het grote succes op de markt hierop volgde. Theo: “We zien onszelf niet als een reddende engel, maar we hebben er wél aan bijgedragen dat de teroldego weer onder de aandacht is gekomen en mee doet.”Geïnspireerd op de schrijfwerken van Rudolf Steiner is Elisabetta zich steeds meer gaan toeleggen op een transitie naar een biodynamische werkwijze. Het officiële DEMETER certificaat volgde in 2009. Door de jaren zijn gecultiveerde gisten verbannen uit de kelder en is Foradori zich steeds meer gaan richten op langere schilweking en het gebruik van amforen.
Het succes van Foradori bekijkt Theo met een nuchtere blik. Theo: “Als mijn moeder een man was geweest was er lang niet zo veel reuring en aandacht voor ons wijnhuis geweest. Voor de buitenwereld was het plaatje perfect: een jonge knappe vrouw die haar vader jong had verloren en dan ook nog eens een bijzonder goede wijn wist te maken. Ze was booming in de jaren ’90. Ze noemde haar de queen van teroldego, maar zonder haar schoonheid en vrouwelijkheid was deze hype – waar we ontzettend veel profijt van hebben – mogelijk nooit ontstaan.” Elisabetta Foradori wil liever niet als een vrouwelijke wijnmaker naar voren worden geschoven. Het moet om de wijn gaan en niet om gender, vertelt Theo.
Opgroeien bij Foradori
De drie kinderen van Elisabetta zijn dus Theo, Emilio en Myrtha. Theo: “Onze thuissituatie was apart omdat de rollen van mijn ouders waren omgedraaid. Mijn moeder nam de klassieke vaderrol op zich en was erg rationeel terwijl mijn vader veel emotioneler was (en nog steeds is) en graag thuis was. Door de ambities van mijn moeder en de bijhorende verantwoordelijkheid groeiden we op met babysitters.” Lange tijd werkte het goed tussen zijn ouders. Theo: “Mijn vader had veel goede ideeën en was idealistisch maar niet zo pragmatisch. Mijn moeder wel. Tel daar haar ambitie bij op.” Theo studeerde politicologie en noemt zichzelf een getrainde bureaucraat. Drie jaar werkte hij als journalist en richtte zich specifiek op fotojournalistiek. Theo: “Ik heb altijd gewerkt omdat ik geld nodig had om mijn vakanties te betalen en dat lukte, maar ik voelde me niet op mijn plek in die wereld. Je kunt niet alles plannen in het leven.”
Family business
Theo ging zich meer verdiepen in de wijn en bezocht beurzen om Elisabetta Foradori te vertegenwoordigen. Aangezien hij opgegroeide in de vallei weet hij alle ins en outs. Theo wordt verantwoordelijk voor de sales en administratie. Hij is meestal op pad, behalve met de oogst, dan ondersteunt hij broer Emilio in de wijngaard. Zijn broer is altijd buiten te vinden en stuurt het zestienkoppige team aan, in en rond de wijngaarden. Zus Myrtha is ook bij het familiebedrijf aangesloten. Ze verbouwt groenten op het domein, die verkocht worden op de markt. Over niet al te lange tijd vestigt ze zich in de bergen, zo’n dertig kilometer van het wijnhuis om haar landbouwactiviteiten op grotere schaal voort te zetten. Theo noemt het plagend een hippie community.
Theo: “Ik voelde me niet op mijn plek in die wereld. Je kunt niet alles plannen in het leven.”
Het gras is niet altijd groener
Het gevestigde wijnhuis Elisabetta Foradori overnemen lijkt ons niet niks. Theo doet er luchtig over en beweert zelfs dat hij niet ambitieus is. Dat is moeilijk te geloven. Na wat trekken en duwen komt hij over de brug. Theo: Als ik mezelf vergelijk met mijn moeder dan ben ik niet ambitieus. Als yuppie en nineties kid heb ik nooit iets te klagen gehad. Ik ben gelukkig en doe mijn ding. Ik omschrijf mezelf als pragmatisch.” Het gaat goed met Foradori. Er zijn geen plannen om te groeien. Theo: “Ik wil een groot team van fijne mensen om ons heen verzamelen. Mensen die hier tijdelijk komen om kennis uit te wisselen en meer lokale producten maken op het wijngoed zoals kazen en vleeswaren.” Het is niet altijd gemakkelijk om gelijkgestemden te vinden in en rondom Trentino. Elisabetta werd door haar uitgesproken karakter niet altijd geliefd in de streek en haar succes leidde soms tot jaloezie. Theo en zijn broer Emilio proberen verbinding te maken met omwonenden, maar dat valt niet altijd mee.
Theo: “ We proberen in de streek de potentie van teroldego bij iedereen aan het verstand te brengen. Er zijn een aantal producenten in de buurt die ermee werken. Mijn broer probeert deze partijen te verenigen en de neuzen dezelfde kant op te krijgen, maar dat gaat moeizaam. Er is een gebrek aan passie en het voelt als een parallelle wereld.” De kwaliteitsstandaarden liggen hoog bij Foradori. Theo: “Kwaliteitswijn maken kost veel tijd en geduld. Een hip labeltje is zo gemaakt , die druivenplanten zet je zo neer en met wat geluk verkoop je een emmer wijn aan een zooitje Amerikanen maar wat heb je dan?!” Theo heeft het hier over een nieuwe generatie kleinschalige producenten en over de traditionele wijnbedrijven die angstig omspringen met veranderingen en tegen beter weten in door produceren. Het doet hem denken aan ‘la bella figuur’. Theo: “Presenteer jezelf goed, het maakt niet uit of het ethisch verantwoord is, zolang het maar niet doorschemert naar de buitenwereld.”
Theo: “Een hip labeltje is zo gemaakt , die druivenplanten zet je zo neer en met wat geluk verkoop je een emmer wijn aan een zooitje Amerikanen.”
Levende materie
In 2013 nam zoon Emilio het stokje van zijn moeder over en sindsdien leidt hij de productie van alle wijn. 2013 was dus zijn eerste vintage. Theo vertelt dat 2014 echt een shitshow was met veel regen. 2015 was de eerste vintage waar Emilio wat van zijn eigen stijl en persoonlijkheid in de wijn wist te vangen. Theo: “Consistentie in de wijnen is niet iets wat we nastreven, elke jaargang moet spreken. Wijn is levende materie, dat maakt het zo fantastisch mooi. We streven dus niet naar een gestandaardiseerde smaak, dat is saai. De wijnen uit 2015 zijn weer ontzettend verschillend van de wijnen die daarna volgden. In de smaak, maar ook de kleur.” De twee broers experimenteren de komende jaren door op het Foradori wijngoed. Proef hun avontuur o.a. bij Pieksman, Wijnhuis Amsterdam,en QV Select.
Smaakt dit naar meer? Volg ons op Instagram, Facebook of schrijf je in voor onze nieuwsbrief.
